Odkrycie Dagerotypii: Słowo o słońcu jako pomocniku mistrza techniki
Można powiedzieć, że historia fotografii w roku 1839 miała swoje główne wydarzenie na tamte czasy. Jest to rok, w którym posadzono kamienie milowe w fotografii i jej przyszłości. Od tego roku wiele się zmieniło, a w sumie od dłuższego czasu można było się spodziewać, że dojdzie do swoistego wyścigu wynalazców w dziedzinie fotografii. W tym roku światło padło na nowe medium, a rywalizacja między wynalazcami stała się dramatycznym widowiskiem. Odkrycie dagerotypii, słynnego „oka świata”, było punktem zwrotnym, który zrewolucjonizował sztukę, naukę i sposób, w jaki ludzie spostrzegali otaczający ich świat.
Jeszcze przed publiczną prezentacją Dagerotypii, Daguerre opublikował tekst na temat jego metody. Pisał „Jeśli weźmiemy pod uwagę trudności przy opracowaniu tej metody, a nie korzyści z niej płynące, to wynalazcy maszyny parowej przysługuje drugie miejsce”. Ukazuje to Daguerre’a w trochę pompatycznym świetle, a także człowieka, pragnącego osiągnąć wielkie rzeczy, tak by zapisać się na kartach historii: „Słońce, oko świata, uczyniono pomocnikiem mistrza techniki…”.
Walka o Sławę: Daguerre kontra Talbot
Pragnienie zdobycia sławy i miejsca w historii jako wynalazca fotografii napędzało badaczy do ogromnych wysiłków. Wykorzystując swoją wiedzę, kontakty i nawet małostkowe intrygi, rywale ofiarnie pozwolili społeczeństwu korzystać z dobrodziejstw nowego medium. Walka ta osiągnęła punkt kulminacyjny w 1839 roku, gdy „Gazette de France” w wydaniu z 6 Stycznia, ogłosiła „ważne odkrycie znanego twórcy dioramy, p. Daguerre’a”, co rozpoczęło erę fotografii.
Pionierskie Prezentacje: Daguerre i Talbot
W styczniu 1839 roku „Gazette de France” doniosła o odkryciu Daguerre’a, który zdumiewająco utrwalał obrazy z Camera obscura. Jednak Talbot nie pozostał w tyle. 31 Stycznia przemawiał przed Royal Society, London, którego był członkiem, sobie przypisał odkrycie „sztuki fotogenicznego rysunku”. Walka ta osiągnęła apogeum, gdy obaj wynalazcy zostali uznani za pionierów fotografii.
Międzynarodowe Oddziaływanie: Niemcy, Prusy i Rosja
Konkurencja i Odkrycia
W Niemczech pojawiła się pewna malarka – Friederike Wilhelmine von Wunsch, która w Lutym, stając przed królem Prus, zapewniała, że wynalazła sposób o wiele lepszy niż Daguerre’a czy Talbota. Sposób, w którym może utrwalać ludzi w ruchu, a nawet w kolorze. Niestety z biegiem czasu okazało się, że było to czcze gadanie – bo z jakichś powodów na światło dzienne żaden wynalazek się nie pojawił.
W międzyczasie, profesor Friedrich Gerber z Berna ogłosił własną metodę utrwalania obrazów z camera obscura.
Oficjalne Potwierdzenie: Daguerre Triumfuje
Oficjalne uznanie wynalazku fotografii przyszło 19 sierpnia, gdy sekretarz Academie des Science, na prośbę Daguerre’a, uznał Daguerre’a za oficjalnego wynalazcę nowej techniki. To wydarzenie przypieczętowało jego miejsce w historii, a fotografia ogłoszona została dumą Francji, z której wszyscy mieli korzystać i być wdzięcznym dla narodu francuskiego.
W tym samym roku Daguerre opublikował pismo pt.: „Dagerotyp i diorama, czyli dokładny i autentyczny opis mojej metody oraz aparatów do utrwalania obrazów z Camera obscura i stosowanego przeze mnie w dioramie sposobu malowania i oświetlania.”
Na tym etapie Daguerre przypisywał sobie wyłączność do wynalezienia tej metody, bagatelizując odkrycie heliografii J.N. Niepce’a. Sprowadziło to gniew syna Niepce’a, Isidora, który w 1841 przedstawił „prawdziwego wynalazcę”, ale niestety odbiło się to bez większego echa.
Przyspieszenie Rozwoju: Niemcy, Petzval i Technologiczne Innowacje
Fotografia szybko zyskiwała popularność na świecie. W Niemczech Alexander von Humboldt wprowadził nowe medium przy wsparciu strony Daguerr’a, niechcąc nic słyszeć na temat Talbotypii. Dzięki Humboldt’owi król Fryderyk Wilhelm IV przyznał order Daguerre’owi – Pour-le-merite. Humboldt jednak nie zamykał się na odkrycia Talbota, dlatego w marcu zaprosił Brytyjczyka do Berlina. Ten zaś miał się przekonać, że Niemcy, które przeżywały początki industrializacji, zapotrzebowanie na fotografię jest bardzo duże, ale zaspokajane.
Wtedy także Królewska Akademia Nauk w Bawarii zainteresowała się wynalazkiem Talbota. Chemik Franz von Kobell i fizyk Carl August von Steinheil skonstruowali własną kamerę z bardziej światłoczułą achromatyczną soczewką. Rok później podobne urządzenie zostało zaprezentowane przez Voigtlandera.
Kobell i Steinheil skonstruowali negatywy, które już w 1839 roku zaprezentowali w swoim seryjnie produkowanym aparacie małoobrazkowym. Czas naświetlania był krótszy nisz u Daguerre’a i już wtedy umożliwiał wykonywanie portretów. Daguerre zaś posiadał sprzęt duży, ważący około 50 kg.
Joseph Max Petzval, Austriak, skrócił czas naświetlania. Skonstruował on obiektyw 22 razy jaśniejszy niż ten, stosowany przez Daguerre’a. czy ten, rozpowszechniony przez Friedricha Voightlandera.
W tym samym czasie wielu fotografów pracowało nad tym aby zwiększyć światłoczułość płyt. Udało się to osiągnąć stosując parę jodu i bromu czy związków bromu z chlorem.
Międzynarodowe Rozprzestrzenianie się Fotografii: Stany Zjednoczone i Rosja
Wiadomość o dagerotypii dotarła do Stanów Zjednoczonych dzięki Samuelowi Morse’owi – twórcy nowego alfabetu, otwierając drzwi dla rozwoju fotografii w nowym świecie. Co zrodziło wielkie zainteresowanie. W Rosji Talbot zdobył poparcie Akademii Nauk w Sankt Petersburg, gdzie ukazały się dwie książki o praktycznym zastosowaniu dagerotypii i talbotypii, a dyskusje o znaczeniu fotografii były gorące.
Skrócenie Czasu Naświetlania i Rozwój Fotografii w Niemczech
Joseph Max Petzval odegrał kluczową rolę w skróceniu czasu naświetlania, co znacząco wpłynęło na rozwój fotografii. Niemcy, pod wpływem Humboldta, stali się ważnym ośrodkiem fotograficznym, a liczba zawodowych fotografów szybko rosła.
Nowy Język Świata: Fotografia Zmieniająca Społeczeństwo
Fotografia, choć początkowo była postrzegana jako diabelska maszyna (podobnie jak radio czy telewizja – choć trudno stwierdzić, że ostatecznie tak nie jest), szybko zdobyła uznanie. Jej zdolność do utrwalania „niepowtarzalnie wiernych” obrazów zrewolucjonizowała sposób, w jaki ludzie postrzegali świat. Gwałtowne rozprzestrzenianie się nowego medium przewidywało zmiany w komunikacji, wiedzy i sztuce.
Rok 1839 okazał się kluczowy dla historii fotografii. Walka między Daguerre’em a Talbotem, wprowadzenie nowych technologii, międzynarodowe oddziaływanie i ostateczne uznanie wynalazku przyspieszyły rozwój nowego medium. Fotografia stała się językiem, który zmienił sposób, w jaki społeczeństwo postrzegało i komunikowało się ze światem.
Bibliografia: von Brauchitsch, Boris 2004 - "Mała historia fotografii", Cyklady: Warszawa Hacking, Juliet 2014 - "Historia fotografii", Arkady: Warszawa